Finny en Bob gaan off-grid (8)

Straatje erbij 

‘Wat is Nederland toch een supergaaf land!’ Het is feest in Zwabberdram, de folklore spat ervan af.

Finny heeft z’n dartbord op het dak geklemd en helpt bij een spelletje “Dart een piek”. Bob doet mee aan jeu de kerstbalboules. Burgemeester van Stempelen hangt al 23 minuten aan de baard van de kerstman en Gert de Gooier verbetert zijn eigen wereldrecord kerstboomwerpen, met verlichting. En dat midden in de zomer.

‘Ik ga op zoek naar een off-grid plek in Nederland, land van mijn dromen!’,

Led the sunshine: Kerstlampjes met ledjes zijn ongeveer 8 keer zuiniger dan kerstverlichting met gloeilampjes.

Minister Ludo de Bonge wil het woningtekort oplossen met een extra straatje bij ieder dorpje of stadje.‘Wat een top plan, paar nieuwe kaveltjes, paar nieuwe kabeltjes en weer een straatje erbij.’

Bob is sceptisch: ‘Hoe gaan we dat netjes aansluiten bij bestaande wegen en gebouwen?’

‘Geen probleem Bobbiemans, we gaan met z’n allen off-grid. Kleine huisjes staan overal gezellig. Ja toch?’

Finny is blij met het plan van Minister de Bonge en ontwerpt een straatje erbij in z’n geboortedorp. Hij krijgt twee plekken toegewezen. Fiona is over the moon.

Om privacy redenen is de naam van het dorp alleen bekend bij de auteur van dit boek.

Rijksnieuws najaar 2023: Kleinschalig bouwen aan randen van steden en dorpen kan flink bijdragen aan het realiseren van de woningbouwopgave. EIB onderzocht, in opdracht van het ministerie van BZK/VRO, de potentie van het bouwen aan de randen van steden en dorpen, het zogenaamde ‘straatje erbij’.

Op zoek naar natuurlijke energiebronnen heeft Finny de liefde van z’n leven gevonden én een plek in z’n geboortedorp, waar ze samen off-grid kunnen wonen. Alleen nog een windmolentje, een paar zonnepanelen en een stevige accu….

verantwoording:

Iedere gelijkenis met bestaande personen of Tiny Houses berust op toeval. De beschreven belevenissen, feesten, sportwedstrijden en evenementen en andere activiteiten hoeven niet aan te sluiten bij de realiteit, en dat geldt ook voor de gebruikte namen van steden, regio’s en landen. Het kan natuurlijk wel, maar voordat je afreist, is checken noodzakelijk. De weetjes en feitjes zijn voornamelijk gevonden op Wikipedia en opgenomen zonder fact checking.

Finny en Bob gaan off-grid (7)

Pluto

Ze zijn niet alleen. Sinds 2006 is Pluto geclassificeerd als dwergplaneet en dat werkt als een magneet op kleine vliegende projectielen. Finny en Bob zijn vooral geïnteresseerd in de Plutosfeer. Zou je er off-grid kunnen leven? Hoe warm is het daar? Zijn er al bewoners?
Ze zien voornamelijk nieuwsgierige toeristen. Net als de twee komen ze een kijkje nemen, een potje golfen en ’s avonds spacen ze als een speer naar huis.

Tiny Planet: Pluto is een dwergplaneet in de Kuipergordel, de voorlaatste zone van het zonnestelsel. De dwergplaneet is vernoemd naar de Romeinse god van de onderwereld, Pluto.

Het is zo koud op Pluto, dat je alleen in hyperthermosuits uit je ruimtevaartuig mag. Een voordeel: De oranje ijsballetjes zijn kneiterhard en voldoen prima voor het op alle planeten zo geliefde Planetgolf. Bob trekt snel z’n conclusies: ‘Om hier off-grid te kunnen leven moet nog wel wat fundamenteel onderzoek worden gedaan.’

Dit is de laatste energieke inspiratieplek voor Finny en Bob. Ze hebben veel geleerd over nieuwe energie, Finny zit vol ideeën voor z’n transformatie naar off-grid huisje.

De koude waarheid: Op Pluto is de gemiddelde temperatuur – 230 graden Celcius. De oppervlakte is 17 miljoen vierkante kilometer (Nederland is 41.850 vierkante kilometer groot).

Vlak voor de landing vliegen de twee langs een eiland met sirenen. De straaljaagvogel maakt een hoog piepend geluid. De klapperkrab klappert met z’n scharen. De Girafkortzaag laat een snerpend zaaggeluid horen. Het meisje met het mondorgel jengelt er dwars doorheen en de vismaestro probeert er een geheel van te maken.

Finny propt een dot was in z’n oren om te voorkomen dat hij onderweg naar huis z’n transitieplannen vergeet.

Verleidelijke feitjes: Sirenen zijn halfgodinnen uit de Griekse mythologie met het lichaam van een vogel en het hoofd van een vrouw. Sirenen verleidden hun toehoorders met gezang of geluiden die door mannen niet weerstaan konden worden.

Finny en Bob gaan off-grid (6)

Paardenkermis

Paarden waren ooit grote energieleveranciers. Ze trokken karren door de straten, schepen over de rivieren en ploegen door de akkers. Om het paard te eren heeft Ivan Hortsjik een klein kermisje gebouwd in Merry Town. Je kan er je eigen stokpaardje berijden, rodeorijden op een hobbelpaard, paardvoltigeren en in een handaangedreven draaimolen rondjes draaien op houten paarden.

Paarden prestaties: 1 pk is gelijk aan ongeveer 736 watt – het vermogen dat nodig is om een massa van 75 kg in 1 seconde 1 meter verticaal op te tillen. Hoewel pk staat voor paardenkracht, komt 1 pk niet overeen met de energieprestatie van een paard. Een paard heeft namelijk 2,5 tot 10 paardenkrachten.

Hernieuwbare energie kan ook uit jezelf komen: ‘Als ik maar genoeg eet, drink en fitness, fiets ik op zeker de elektriciteit van m’n hele huis bij elkaar.’ Bob is altijd vol vertrouwen over z’n eigen mogelijkheden.

In de fitnessruimte van Gym City fietst hij zich een slag in de rondte op de hometrainer. Fiona en Finny wekken extra energie op door een lopende band in beweging te brengen.

Aan het eind van de work-out is er net genoeg energie verzameld om in de magnetron een voedzame sportmaaltijd op te warmen. ‘Dat was goed voor m’n conditie, maar geen oplossing voor de transitie.’

Gespierde taal: Het potentieel van menselijke spierkracht wordt bepaald door: de mens zelf, de duur van de inspanning, en de mechanische hulpmiddelen. Onze benen zijn ongeveer vier keer sterker dan onze armen. Een mens op een stationaire fietsmachine kan meer energie leveren (75 tot 100 watt) dan met een handslinger (10 tot 30 watt).

‘Zou er nog een gebied bestaan zonder apparaten en hulpmiddelen, zoals in de oudheid? Misschien een pijl, een boog of een bijl, maar zonder machines?’

Bob droomt voor zich uit. Hij zoekt nog altijd naar nieuwe oplossingen voor een off-grid leven.
‘Ik heb wel eens gelezen over een bos in Slopenïe, waar een bouwbedrijfje actief is met alleen maar multitask-dieren. Ze werken zonder stroom of mechanische hulpmiddelen. Boor de wolf heeft standaard een boor bij de hand, Coco de drilkrokodil een drilboor, en Hammy de hamerhaai heeft een neus zo krachtig als een smidshamer. Vooral in slopen zijn ze goed.
Het kan ook zijn dat ik het heb gelezen in een stripverhaal.’

Een steengoed idee: Otters gebruiken stenen om bij hun eten te komen. Ze vissen schelpen en slakken op van de zeebodem en leggen die op hun buik. Daarna hameren ze het pantser met hun steen open om het vlees dat erin zit te pakken te krijgen.

Finny en Bob gaan off-grid (5)

Fiona

Energie kan ook stromen tussen personen, heeft Finny geleerd van z’n wijze grootmoeder Flammy. ‘Als je liefde en aandacht geeft aan een ander, dan geef je energie.’ Hij moet eraan denken nu hij in de azuurblauwe ogen van het ijskraampje kijkt. ‘Thermostaatje kan nog wel wat verder naar beneden,’ grapt Bob, die in de gaten heeft dat Finny smelt.

‘Ik ben Fiona. Overdag verkoop ik ijsjes op het strand. ’s Avonds geef ik tapdansles in de duinen. Wil je een privé-lesje?’ Finny knikt van ja. Het wordt een bijzondere avond, waarbij veel energie wordt gewisseld. Finny’s aircootje gaat naar de hoogste stand en Fiona voelt het citroenijs smelten in haar bakken.

IJsWijs: Je kunt schepijs het beste bewaren bij -18 °C. Een goede temperatuur om ijs te serveren is tussen de -15 en -12 °C. Het is dan lekkerder en minder hard.

Daar staat hij dan, met een knikkerkap op z’n hoofd bij knikkercollege ‘Gran Canyon marblecompetition’.
‘Ik ben een ongelofelijke knikkerkampioen’, lacht de Amerikaanse marblechamp Rick.
‘Als je onze competitie wint, kronen we je tot knikkerkanjer van de maand.’

Dat ziet Bob wel zitten, zo’n typisch Amerikaanse volkssport, die ook nog op zijn favoriete jeu de boules lijkt. Na een uur knikkerklas mogen ze al los en Bob blijkt talent te hebben.
Hij kan hard gooien en goed mikken. Bijna al z’n knikkers belanden tussen de drie rode boeien.

Kinetische kennis: De kinetische energie van een bewegend lichaam is gelijk aan de arbeid die nodig is om het lichaam, vanuit rusttoestand, in de toestand waarin het verkeert te brengen.

‘Iedereen heeft het grondrecht op een eigen stuwmeer’ is het persoonlijke motto van Fiona.

Naast de Hoover Dam heeft ze een meertje voor zichzelf uitgehakt en een extra meertje gemaakt voor gasten. Het waterrad zorgt voor permanente elektriciteit, zodat haar ijskast altijd werkt en ook de gasten 100% off-grid kunnen leven.

Een dam en meer: De Hoover Dam werd gebouwd tussen 1931 en 1936 en reguleert de waterstroom van de Colorado River. De aanleg van de dam had als voornaamste doel: betrouwbare watertoevoer en goedkope elektriciteit voor het omringende woestijngebied.

 

Finny en Bob gaan off-grid (4)

 

Tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Olifantilator

Een paar windtrechters op de bergwand en mega veel windmolens in het veld vangen de wind op. Dynamo’s maken er elektrische energie van, die wordt gebruikt om een gigantische windmachine aan te jagen, die weer zorgt voor extra wind. Al bij een klein briesje werkt het zichzelf versterkende systeem fantastisch. Als de wind te hard is, wordt de overdruk naar de wolken geblazen met een soort toeter.

Bob heeft de luchtballon opgeblazen en is aan boord geklommen. Voorzichtig rijdt Finny naar de toeterplaats. ‘Laat de grondankers maar los!’

Luchtige info: Windenergie is energie die wordt gewonnen door de bewegingsenergie van lucht (wind) om te zetten in een bruikbare vorm. Als de energie op een afgelegen locatie wordt opgewekt, kan met de elektriciteit waterstof worden gemaakt, een goede energietransporteur.

Onderweg komen de twee Flimmy en Frimmy tegen, die ook aan het ballonvaren zijn. Ze hebben een mooie oplossing gevonden voor windstille dagen. De olifantilator is een vernuftig stukje moderne techniek dat kan blazen tot windkracht 5. Hij werkt op een compressortje en kan eenvoudig worden vervoerd. De olifantilator is mateloos populair bij zeilevenementen, maar ook magician Walter Watch gebruikt hem graag in z’n shows in Las Vegas.

Dunkelflaute: In de energiesector wordt een periode waarin weinig tot geen energie kan worden opgewekt door middel van wind en zonlicht, wegens gelijktijdig optredende duisternis en windstilte, aangeduid als Dunkelflaute. De woorden ‘Dunkelheit’ en ‘Flaute’ zijn samengevoegd.

Air Beach is uitgelopen voor de ballonlanding. Op de tribune zitten een paar lokale wervelwinders om de feestvreugde te verhogen. Wervelwinders hebben een setje vliegers in de hand en bij een windvlaag jumpen ze onder luid gejoel over het publiek heen.

‘Eyes on the landing spot, Finny!’ Maar Finny heeft vooral oog voor de prachtige vlechten van het ijskraampje op het strand. Al wegdromend weet hij nog net de verkeerstoren te ontwijken.

Hogere Kite Kunde: Hoe hoger je de lucht in gaat, hoe hoger de windsnelheid is. Daar kan je gebruik van maken met vliegers, die zo’n 400 meter de hoogte in gaan en vast zitten met een kabel aan een generator. De trekkracht van de vlieger in de wind drijft de generator aan, die elektriciteit produceert.

Finny en Bob gaan off-grid (3)

tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Onderwater jeu de boules

‘The proof of the pudding remains in the eating’. Finny hanteert de levensfilosofie ‘learning by disaster’ en laat geen kans voorbijgaan om zijn palet aan levenservaringen uit te breiden. Onderwater jeu de boules heeft hij nog nooit gedaan, dus hij denkt dat hij het wel kan. Het spel kan misschien wel nieuwe inzichten bieden in hun zoektocht naar de kracht van stromend water.

De jeu de boules ballen blijven maar bewegen door de sterke stroming. Ook Bob heeft moeite om te blijven staan. Mikken en in balans blijven is niet te doen. Finny is juist in het voordeel met z’n handige zwemvliezen en wint weer op z’n sloffen.

Water wint: De waterkrachtcentrale van Annapolis Royal (Nova Scotia) was de eerste en enige getijdencentrale van Noord-Amerika. De centrale leverde dagelijks zo’n 80-100 MWh aan elektriciteit, genoeg om 4500 huishoudens van stroom te voorzien.

De terrasstoelen blijven leeg, het is veel te warm. Natuurlijk, de palmbladeren bieden schaduw, de speciaal aangelegde douches sprayen een verkoelende nevel en je kan een ventilatortje aansluiten op de bomen, die elektriciteit geven met hun zonnepanelen. Maar 45 graden Celcius is zelfs Finny, die supergoed is geïsoleerd, te gortig.

Onder de grond is gelukkig een mega winkelcentrum dat gebruik maakt van de lagere temperaturen, die je nu eenmaal onder de grond hebt. Het uitzicht is wel heel erg teleurstellend voor een dagje naar het strand, maar ook daar is een oplossing voor. Met een trapje klimt Bob naar een van de open strandkoepeltjes en heeft zo z’n eigen uitkijkpost op het strand.

Koele kerngetallen: De 'ongestoorde' bodemtemperatuur tussen de 2 en 200 meter diepte ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord wordt bedoeld: zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie).

Klem zitten is nooit leuk. Niet tussen de deuren van de tram, niet in een bankschroef en ook niet in het poortje van een Sequoia boom. Met een auto kan je prima door de poortjes in de bomen, maar een Tiny House on Wheels is net een beetje breder.

Bob is gelukkig handig met achteruit rijden. Met veel respect voor de imposante sequoia en het zweet op z’n rug manoeuvreert hij Finny terug naar een vrije staplaats.

‘Zou dit een plek zijn om off-grid te wonen?’ vraagt Finny
‘Te veel schaduw en de bomen vangen te veel wind!’

Super Sequoia: De mammoetboom of reuzensequoia (Sequoiadendron giganteum) is een boom uit de cipresfamilie (Cupressaceae), die je vindt in Californië. Het is de zwaarste boom ter wereld. De grootste mammoetboom is General Sherman met een hoogte van ruim 83 m en een omtrek van 31 m bij de bodem.

Finny en Bob gaan off-grid (2)

tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Koorddansen

Over de Niagara-watervallen is een slap koord gehangen. Als je goed bent met evenwicht mag je proberen over het koord naar de overkant te lopen. Finny durft wel. Bob staat stoer op z’n dak met een evenwichtsstok.

Al wiebelend en schommelend overpeinst Finny zijn missie: ‘Wat een kracht, al dat vallende water. Hebben we in Nederland ook een waterval waarnaast ik zou kunnen wonen?’ Bob focust op z’n evenwicht.

Niagara News: De Edward Dean Adams Power Plant in Niagara Falls was de eerste grootschalige door waterkracht aangedreven wisselstroom-elektriciteitscentrale ter wereld. De waterkrachtcentrale is ontworpen door Nikola Tesla en gebouwd in 1895. Alleen het transformatorhuis is nog aanwezig.

Onderaan de watervallen is een waterkermis. Een reuzenrad draait door de waterkracht en kanootjes, waarin je supernat wordt, hobbelen en springen op de schuimende golven. Finny en Bob zijn het meest gecharmeerd van de botsbootjes. Tussen het gekletter van de watervallen door, hoor je de twee gieren van het lachen, als ze weer een bootje omver botsen tussen de scherpe rotsen.

Push berichtje: Een botsing is de gebeurtenis waarbij twee voorwerpen (in de ruimste zin) elkaar als gevolg van hun onderlinge beweging raken. Tussen de botsende voorwerpen worden impuls en energie uitgewisseld.

Bob heeft nieuwe waterenergie ideeën opgedaan en probeert met stromend water een lamp te laten branden. Hij vangt regenwater op met de dakgoot, trechters en een paraplu en laat een rad draaien, dat een dynamo aandrijft. Hij is supertrots als hij ziet dat het lampje gaat branden.

De kracht van water: Elektriciteit die wordt opgewekt door de kracht van stromend of vallend water heet waterkrachtenergie. Om waterkrachtenergie op te wekken is een turbine nodig.