donderdag 16 mei 2024

Finny en Bob gaan off-grid (5)

Fiona

Energie kan ook stromen tussen personen, heeft Finny geleerd van z’n wijze grootmoeder Flammy. ‘Als je liefde en aandacht geeft aan een ander, dan geef je energie.’ Hij moet eraan denken nu hij in de azuurblauwe ogen van het ijskraampje kijkt. ‘Thermostaatje kan nog wel wat verder naar beneden,’ grapt Bob, die in de gaten heeft dat Finny smelt.

‘Ik ben Fiona. Overdag verkoop ik ijsjes op het strand. ’s Avonds geef ik tapdansles in de duinen. Wil je een privé-lesje?’ Finny knikt van ja. Het wordt een bijzondere avond, waarbij veel energie wordt gewisseld. Finny’s aircootje gaat naar de hoogste stand en Fiona voelt het citroenijs smelten in haar bakken.

IJsWijs: Je kunt schepijs het beste bewaren bij -18 °C. Een goede temperatuur om ijs te serveren is tussen de -15 en -12 °C. Het is dan lekkerder en minder hard.

Daar staat hij dan, met een knikkerkap op z’n hoofd bij knikkercollege ‘Gran Canyon marblecompetition’.
‘Ik ben een ongelofelijke knikkerkampioen’, lacht de Amerikaanse marblechamp Rick.
‘Als je onze competitie wint, kronen we je tot knikkerkanjer van de maand.’
Dat ziet Bob wel zitten, zo’n typisch Amerikaanse volkssport, die ook nog op zijn favoriete jeu de boules lijkt. Na een uur knikkerklas mogen ze al los en Bob blijkt talent te hebben.
Hij kan hard gooien en goed mikken. Bijna al z’n knikkers belanden tussen de drie rode boeien.

Kinetische kennis: De kinetische energie van een bewegend lichaam is gelijk aan de arbeid die nodig is om het lichaam, vanuit rusttoestand, in de toestand waarin het verkeert te brengen.

‘Iedereen heeft het grondrecht op een eigen stuwmeer’ is het persoonlijke motto van Fiona.

Naast de Hoover Dam heeft ze een meertje voor zichzelf uitgehakt en een extra meertje gemaakt voor gasten. Het waterrad zorgt voor permanente elektriciteit, zodat haar ijskast altijd werkt en ook de gasten 100% off-grid kunnen leven.

Een dam en meer: De Hoover Dam werd gebouwd tussen 1931 en 1936 en reguleert de waterstroom van de Colorado River. De aanleg van de dam had als voornaamste doel: betrouwbare watertoevoer en goedkope elektriciteit voor het omringende woestijngebied.




 


zondag 12 mei 2024

Finny en Bob gaan off-grid (4)

 

Tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Olifantilator

Een paar windtrechters op de bergwand en mega veel windmolens in het veld vangen de wind op. Dynamo’s maken er elektrische energie van, die wordt gebruikt om een gigantische windmachine aan te jagen, die weer zorgt voor extra wind. Al bij een klein briesje werkt het zichzelf versterkende systeem fantastisch. Als de wind te hard is, wordt de overdruk naar de wolken geblazen met een soort toeter.

Bob heeft de luchtballon opgeblazen en is aan boord geklommen. Voorzichtig rijdt Finny naar de toeterplaats. ‘Laat de grondankers maar los!’

Luchtige info: Windenergie is energie die wordt gewonnen door de bewegingsenergie van lucht (wind) om te zetten in een bruikbare vorm. Als de energie op een afgelegen locatie wordt opgewekt, kan met de elektriciteit waterstof worden gemaakt, een goede energietransporteur.

Onderweg komen de twee Flimmy en Frimmy tegen, die ook aan het ballonvaren zijn. Ze hebben een mooie oplossing gevonden voor windstille dagen. De olifantilator is een vernuftig stukje moderne techniek dat kan blazen tot windkracht 5. Hij werkt op een compressortje en kan eenvoudig worden vervoerd. De olifantilator is mateloos populair bij zeilevenementen, maar ook magician Walter Watch gebruikt hem graag in z’n shows in Las Vegas.

Dunkelflaute: In de energiesector wordt een periode waarin weinig tot geen energie kan worden opgewekt door middel van wind en zonlicht, wegens gelijktijdig optredende duisternis en windstilte, aangeduid als Dunkelflaute. De woorden ‘Dunkelheit’ en ‘Flaute’ zijn samengevoegd.


Air Beach is uitgelopen voor de ballonlanding. Op de tribune zitten een paar lokale wervelwinders om de feestvreugde te verhogen. Wervelwinders hebben een setje vliegers in de hand en bij een windvlaag jumpen ze onder luid gejoel over het publiek heen.

‘Eyes on the landing spot, Finny!’ Maar Finny heeft vooral oog voor de prachtige vlechten van het ijskraampje op het strand. Al wegdromend weet hij nog net de verkeerstoren te ontwijken.

Hogere Kite Kunde: Hoe hoger je de lucht in gaat, hoe hoger de windsnelheid is. Daar kan je gebruik van maken met vliegers, die zo’n 400 meter de hoogte in gaan en vast zitten met een kabel aan een generator. De trekkracht van de vlieger in de wind drijft de generator aan, die elektriciteit produceert.




maandag 6 mei 2024

Finny en Bob gaan off-grid (3)


tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Onderwater jeu de boules

‘The proof of the pudding remains in the eating’. Finny hanteert de levensfilosofie ‘learning by disaster’ en laat geen kans voorbijgaan om zijn palet aan levenservaringen uit te breiden. Onderwater jeu de boules heeft hij nog nooit gedaan, dus hij denkt dat hij het wel kan. Het spel kan misschien wel nieuwe inzichten bieden in hun zoektocht naar de kracht van stromend water.

De jeu de boules ballen blijven maar bewegen door de sterke stroming. Ook Bob heeft moeite om te blijven staan. Mikken en in balans blijven is niet te doen. Finny is juist in het voordeel met z’n handige zwemvliezen en wint weer op z’n sloffen.

Water wint: De waterkrachtcentrale van Annapolis Royal (Nova Scotia) was de eerste en enige getijdencentrale van Noord-Amerika. De centrale leverde dagelijks zo’n 80-100 MWh aan elektriciteit, genoeg om 4500 huishoudens van stroom te voorzien.

De terrasstoelen blijven leeg, het is veel te warm. Natuurlijk, de palmbladeren bieden schaduw, de speciaal aangelegde douches sprayen een verkoelende nevel en je kan een ventilatortje aansluiten op de bomen, die elektriciteit geven met hun zonnepanelen. Maar 45 graden Celcius is zelfs Finny, die supergoed is geïsoleerd, te gortig.

Onder de grond is gelukkig een mega winkelcentrum dat gebruik maakt van de lagere temperaturen, die je nu eenmaal onder de grond hebt. Het uitzicht is wel heel erg teleurstellend voor een dagje naar het strand, maar ook daar is een oplossing voor. Met een trapje klimt Bob naar een van de open strandkoepeltjes en heeft zo z’n eigen uitkijkpost op het strand.

Koele kerngetallen: De 'ongestoorde' bodemtemperatuur tussen de 2 en 200 meter diepte ligt in Nederland ongeveer tussen de 8 °C en 14 °C (met ongestoord wordt bedoeld: zonder dat er gebruik wordt gemaakt van bodemenergie).


Klem zitten is nooit leuk. Niet tussen de deuren van de tram, niet in een bankschroef en ook niet in het poortje van een Sequoia boom. Met een auto kan je prima door de poortjes in de bomen, maar een Tiny House on Wheels is net een beetje breder.

Bob is gelukkig handig met achteruit rijden. Met veel respect voor de imposante sequoia en het zweet op z’n rug manoeuvreert hij Finny terug naar een vrije staplaats.

‘Zou dit een plek zijn om off-grid te wonen?’ vraagt Finny
‘Te veel schaduw en de bomen vangen te veel wind!’

Super Sequoia: De mammoetboom of reuzensequoia (Sequoiadendron giganteum) is een boom uit de cipresfamilie (Cupressaceae), die je vindt in Californië. Het is de zwaarste boom ter wereld. De grootste mammoetboom is General Sherman met een hoogte van ruim 83 m en een omtrek van 31 m bij de bodem.


donderdag 2 mei 2024

Finny en Bob gaan off-grid (2)

tekst en illustraties: Marcel van Mierlo

Koorddansen

Over de Niagara-watervallen is een slap koord gehangen. Als je goed bent met evenwicht mag je proberen over het koord naar de overkant te lopen. Finny durft wel. Bob staat stoer op z’n dak met een evenwichtsstok.

Al wiebelend en schommelend overpeinst Finny zijn missie: ‘Wat een kracht, al dat vallende water. Hebben we in Nederland ook een waterval waarnaast ik zou kunnen wonen?’ Bob focust op z’n evenwicht.

Niagara News: De Edward Dean Adams Power Plant in Niagara Falls was de eerste grootschalige door waterkracht aangedreven wisselstroom-elektriciteitscentrale ter wereld. De waterkrachtcentrale is ontworpen door Nikola Tesla en gebouwd in 1895. Alleen het transformatorhuis is nog aanwezig.

Onderaan de watervallen is een waterkermis. Een reuzenrad draait door de waterkracht en kanootjes, waarin je supernat wordt, hobbelen en springen op de schuimende golven. Finny en Bob zijn het meest gecharmeerd van de botsbootjes. Tussen het gekletter van de watervallen door, hoor je de twee gieren van het lachen, als ze weer een bootje omver botsen tussen de scherpe rotsen.

Push berichtje: Een botsing is de gebeurtenis waarbij twee voorwerpen (in de ruimste zin) elkaar als gevolg van hun onderlinge beweging raken. Tussen de botsende voorwerpen worden impuls en energie uitgewisseld.

Bob heeft nieuwe waterenergie ideeën opgedaan en probeert met stromend water een lamp te laten branden. Hij vangt regenwater op met de dakgoot, trechters en een paraplu en laat een rad draaien, dat een dynamo aandrijft. Hij is supertrots als hij ziet dat het lampje gaat branden.

De kracht van water: Elektriciteit die wordt opgewekt door de kracht van stromend of vallend water heet waterkrachtenergie. Om waterkrachtenergie op te wekken is een turbine nodig.