Kansen voor off-grid Tiny Houses

Sinds 1 januari 2024 is de nieuwe omgevingswet van kracht. Een veelomvattend geheel van 26 wetten en een paar honderd regelingen. Complexe materie? Zeker! Maar de wet biedt ook kansen voor mooie nieuwe initiatieven, zoals off-grid Tiny Houses.

Arnoud Hoekema heeft vorig jaar een interessante stage-opdracht afgerond op dit onderwerp in opdracht van Energy Transition Centre (EnTranCe) van de Hanzehogeschool Groningen. Hij heeft voor zijn studie, HBO Rechten, onderzocht welke beoordelingsruimte gemeenteambtenaren in de nieuwe omgevingswet hebben bij het realiseren van off-grid Tiny Houses. 

Afstudeerbegeleider Ron de Vrieze ziet in het onderzoek een logisch vervolg op het onderzoek van Jolinde Kerbof, waarover TinyFindy eerder een blog schreef: BLOGPOST TERUG NAAR DE TOEKOMST [https://www.tinyfindy.com/terug-naar-de-toekomst-off-grid-wonen/]: ‘Jolinde heeft zich vorig jaar verdiept in de regels en wetten rondom off-grid wonen en de mogelijkheden om daarvan af te wijken. Maar inmiddels leven we in een nieuwe werkelijkheid met de recent in werking getreden omgevingswet. Arnoud heeft onderzoek gedaan naar de wijzigingen in de wet- en regelgeving en een specifiek onderzoeksdoel toegevoegd: Welke beoordelingsruimte is er voor gemeenteambtenaren in de omgevingswet als het gaat om off-grid wonen. Super interessant voor Tiny House liefhebbers, die het plan hebben om off-grid te gaan wonen!’

Lees hier de volledige blog met een link naar het afstudeerverslag:

illustraties: Marcel van Mierlo

Collectieve woonoplossingen

Project Groeneweerd, Deventer

Steeds vaker komen er plekken beschikbaar, waar groepjes Tiny Houses mogen staan en steeds vaker mogen ze er langer of zelfs permanent blijven. Daniël Venneman, Founding architect van Woonpioniers, was betrokken bij een van de eerste Tiny Villages van Nederland in 2017 en ondersteunt inmiddels meerdere gebieds- en locatie-ontwikkelingen. Hoe beoordeelt hij de ontwikkelingen?

Daniël weet het nog goed, het was in die tijd een kleine revolutie, een eigen plek voor meerdere Tiny Houses: ‘In 2017 leverde Woonpioniers “Proeftuin Erasmusveld” op, in Den Haag. Voor zover mij bekend was dit een van de eerste officiële Tiny Villages van Nederland. De bewoners zijn een paar jaar later verhuisd naar een Tiny House locatie in Delft, toen Erasmusveld klaar gemaakt moest worden voor een andersoortige woonbestemming. Het was dus een pauzeplek, maar niet minder baanbrekend in de opkomst van Tiny House dorpen.’

Project Groeneweerd, Deventer 

Inmiddels richt Woonpioniers zich ook op andere vormen van samenlevende Tiny House bewoners. ‘De voor de hand liggende vervolgstap na downsizen is niet alles zelf te willen hebben maar op een slimme manier met anderen te delen. Wij geloven erin dat je op die manier in zowel sociaal als ecologisch opzicht veel efficiëntere en gezondere steden kunt maken. Daardoor zijn wij op een heel vanzelfsprekende manier doorgegroeid naar het ontwerpen van CPO-projecten (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap), die vaak dezelfde ecologische uitgangspunten kennen.’

Daniël vindt het vooral interessant dat je met particulieren veel snellere en grotere stappen kunt zetten dan wanneer je afwacht tot actie wordt genomen door professionele opdrachtgevers of overheden: ‘Juist op aandringen van particulieren, die we naast ontwikkelaars en corporaties aanduiden als de ‘derde bouwstroom’, beginnen meer collectieve woonoplossingen nu op allerlei plekken te ontspruiten. In mijn ogen een fantastische alternatieve manier om positieve impact te maken en zelf zaken te regelen.’

Project Groeneweerd, Deventer

Lees hier de volledige blog op TinyFindy

De volledige blog op TinyFindy

Monolithic Domes

In mijn zoektocht naar bijzondere kleine gebouwtjes vond ik deze ellipsvormige domes. Niet alleen de vorm is speciaal, ook het bouwproces is uniek.

Kleine Monolithic Domes zijn door hun fabricageproces en vorm bij uitstek geschikt voor kleine ‘dorpjes’ met kleine woningen. The Inn Place, eigendom van Kevin McGuckin en z’n partner Hanna, is zo’n klein dorpje met domes voor korte en lange termijn verhuur. 

Het verhuurcomplex bevindt zich net buiten Brenham (Texas) en biedt plaats aan 48 Domes met een diameter van 6 meter.

De domes zijn geschikt voor 1 of twee personen. Iedere unit heeft een badkamer met douche en toilet, een keuken met oven, koelkast en magnetron, een tafel met stoelen en een gemeubileerde slaapruimte.

De domes worden gebouwd met beton, maar het bijzondere zit hem in de ‘bekisting’. De ronde vorm van het gebouwtje wordt gevormd met een opblaasbekisting op een betonnen fundering. 

Op deze basis worden  aan de binnenzijde de isolatie, wapening en beton laag aangebracht. Als laatste wordt de buitenzijde afgewerkt.. Het volledige proces kan je hier bekijken: uitvoeringsproces Monolithic Domes

De entreezijde van de domes

Een dorpje met Monolithic Domes

Een variant met een diameter van  9 meter

De bouw start met een opblaasbekisting

Eindhoven verwelkomt Minitopia

Minitopia ontwikkelt nieuwe woonvormen, vaak met kleine woningen. Het eerste project startte in Den Bosch en het concept blijkt een succesformule. Er zijn meerdere Minitopia locaties bijvoorbeeld, Tiny Oevers Roosendaal, Tiny Beljaart Dongen, Minitopia Poeldonk Den Bosch en nu dus ook in het noorden van Eindhoven in Buurtschap te Veld. Noor en Nean zijn bewoners van het eerste uur.

De kersverse Minitopianen hebben gestudeerd aan De Hogeschool van de Kunsten in Utrecht. 

Het Tiny House vuurtje is gaan branden toen Noor stage liep bij Tiny House bouwbedrijf ‘De Kleine Klussers’ in Bleiswijk: ‘Ik vond het zo leuk om de zelfbouwers met hun huisjes bezig te zien. Je zag dat ze veel plezier hadden en dat ze veel nieuwe skills leerden tijdens de bouw. Kleine stappen werden gevierd en iedereen was enthousiast. De zelfbouwers deden veel zelf, maar hadden altijd ‘De Kleine Klussers’ om op terug te vallen als het te ingewikkeld was, of er iets uitgelegd moest worden.’ Noor ziet dat de zelfbouwers dit allemaal voor het eerst doen en niet van tevoren alle kennis over het bouwen van een Tiny House hebben. Dit geeft haar de moed om met Nean een eigen Tiny House te bouwen.

De twee starten een zoektocht op internet naar locaties voor Tiny Houses en de regels rondom de plaatsing van Tiny Houses: ‘Je mag bijvoorbeeld niet zomaar een stuk grond kopen en daar het huis op plaatsen.’ Als Minitopia in beeld komt, kunnen ze inschrijven in Dongen en in Eindhoven. In eerste instantie vullen ze een vragenlijst in voor Dongen. In een gesprek met de leden van Minitopia blijkt echter dat Eindhoven toch een betere match is: ‘De locatie is wat beter bereikbaar met het openbaar vervoer en is grootschaliger. Bovendien is Eindhoven ook nog eens een echte designstad, die goed past bij onze opleiding en interesses.’

Lees de volledige blogtekst op TinyFindy

De volledige blogtekst op TinyFindy

Jan-Willem en Noortje on the move

Voor TinyFindy ging ik op zoek naar verhuisverhalen van Tiny House bewoners. In deze vierde en laatste blog, in de serie, vertellen Jan-Willem en Noortje over hun belevenissen.

‘Onze eerste woonplek was een braakliggend terrein midden in een groen dorp, omringd door de industriële haven van Rotterdam‘, zegt Tiny House pionier Jan-Willem. ‘Noortje en ik wisten van tevoren dat we daar 1,5 jaar mochten blijven. Daarom hebben we goed gelet op het verhuis klaar blijven tot dat moment en hebben allerlei ingrepen zoals een ondergrondse watertank niet gerealiseerd.’

Landgoed in Dronten

Na 1,5 jaar zijn ze vertrokken naar een landgoed in Dronten. ‘Een prachtige woonplek waar we werkelijk het idyllische plaatje voor elkaar hadden. Klein wonen, midden in de natuur. We hebben daar echt geleerd hoe het is om afhankelijk te zijn van je omgeving en je off-grid systemen.’ Ze hielpen op het landgoed door te snoeien, dieren te verzorgen, gras te maaien, kortom, natuurbeheer: ‘In Nederland bestaat enkel gecultiveerd landschap. Dat begint al bij het waterpeil dat we kunstmatig op een bepaald niveau houden.’

Geïnspireerd door de prachtige omgeving begonnen ze te dromen over een eigen plek. Het liefst boven zeeniveau, waar ze nog een stap verder konden gaan in zelfvoorziening: ‘Helaas kregen we vanuit de organisatie niet meer de ruimte hiernaar op zoek te gaan. Door de veranderende voorwaarden zijn we vertrokken van het landgoed en teruggegaan naar Rotterdam waar we tijdelijk terecht konden bij vrienden.’

Lees de volledige blogtekst op TinyFindy

De volledige blogtekst op TinyFindy 

Terug in Rotterdam

Tiny House pioniers Gijsbert en Karin

Voor TinyFindy ging ik op zoek naar verhuisverhalen van Tiny House bewoners. In deze blog, de derde in de serie, vind je de ervaringen van Karin en Gijsbert

Tiny House pioniers Karin en Gijsbert hebben met hun gezin al wat verschillende woonlocaties bezocht. Al in 2016 begonnen ze met de bouw van hun eerste Tiny House, als een van de eersten in Nederland. Hoewel ze vanaf het begin ook op zoek zijn geweest naar een locatie om te wonen, wisten ze dat de kans dat die er zou zijn als het huis klaar was erg klein was: ‘Daarom hadden we als back-up een plek op een camping in Bilthoven geregeld, waar we een half jaar konden wonen in ons Tiny House.’

Vanuit Bilthoven konden ze eind 2017 naar Nieuwegein: ‘We kregen een plek op Tiny House project 'Kleinhuizen' waar we met een groep mochten wonen. De locatie was mooi en ruim met veel groen, maar de plek was helaas tijdelijk, in afwachting van een nieuwbouwproject. Eind 2019 moesten we hier weer weg en konden we met een groot deel van de groep verhuizen naar Kamp Zeist, vlakbij Soesterberg, waar we anti-kraak konden wonen voor onbepaalde tijd.’

Begin 2022 hoorden ze dat ze plaats moesten maken voor de bouw van een asielzoekerscentrum: ‘Ironisch genoeg was op dezelfde plek in 2021 een asielzoekerscentrum gesloopt omdat het niet meer nodig was.’ Al sinds 2020 waren ze voortdurend bezig in de gemeente Altena met een Tiny House project: ‘Helaas zat er geen overlap tussen de projecten dus zijn we in de zomer 2022 verhuisd naar een 'gewoon' huis. Inmiddels zijn we bezig met de bouw van een groter, toekomstbestendig Tiny House.

Lees hier de volledige blog op TinyFindy

De volledige blogtekst op TinyFindy 

Nieuwegein

Tijd om te verhuizen?

Erasmusveld

Voor TinyFindy ging ik op zoek naar verhuisverhalen van Tiny House bewoners. Dit is de tweede blog in de serie, het verhaal van Bernhard Hörl.

Bernhard Hörl is antropoloog, taalwetenschapper en Tiny House pionier van het eerste uur. Hij woonde tot dit jaar met Maria in een zelfgebouwd Tiny House en helpt ook anderen met de bouw van hun droom. Bernhard ontwikkelde hiervoor het Fri:dom bouwsysteem: ‘We hebben 7 jaar in ons Tiny House gewoond, waarvan 2 jaar op Proeftuin Erasmusveld in Den Haag, de eerste tiny community van Nederland, en 5 jaar in het Pionierskwartier in Delft. Deze periode heeft Maria en mij de ruimte gegeven om onszelf beter te leren kennen en nieuwe uitdagingen aan te gaan in het leven, met minimale financiële druk en veel liefde en verbinding om ons heen. Door het off-grid leven in een Tiny House community leerden wij veel over zelfredzaamheid, gemeenschap, natuur en wat echt belangrijk is voor ons.’

Delft

Na eerst twee jaar in Den Haag te hebben gewoond zijn Bernhard en Maria zo’n 5 jaar geleden met hun Tiny House verhuisd naar Delft: ‘Ons contract in Den Haag was na 2 jaar afgelopen en dit was de ideale vervolgstap voor ons. De gemeente Delft wilde graag een Tiny House dorp realiseren en wij kregen de mogelijkheid hier een onderdeel van te zijn. De gemeente kon een geschikte plek en infrastructuur leveren, en wij onze expertise in het opzetten van een community-structuur.’

Lees hier de volledige blog op TinyFindy

De volledige blog op TinyFindy

Spanje

Marjolein trekt naar het oosten

De kans bestaat dat je niet altijd in jouw Tiny House blijft wonen op de plek waar hij nu staat. Misschien is de locatie maar tijdelijk beschikbaar, misschien is doorstroming van de huurders gewenst, misschien wil je zelf wel naar een ander soort woning, groter of op een andere plek. Voor TinyFindy ging ik op zoek naar ervaringen van klein wonen pioniers met verhuizen.

Sommigen gaan naar een andere regio of zelfs een ander land. Soms laten ze hun huisje achter voor een volgende liefhebber, er zijn ook Tiny House bewoners, die hun huisje meenemen naar de volgende plek. Wat zijn de belangrijkste redenen om deze stap te zetten en welke hobbels kom je tegen? Dit is de eerste in een serie van vier verhuisartikelen.

Marjolein woont nu in een Sprout in Olst-Wijhe

‘Ik heb zo geboft met mijn eerste plekje, een prachtige groene oase aan de rand van Alkmaar’, vertelt Marjolein Jonker enthousiast. ‘Aan het water, met een park aan de overkant, en toch dichtbij het centrum en het treinstation. En mijn huisje was het einde! Zo goed ontworpen, zo licht en knus, ik heb er vijf jaar met ontzettend veel plezier in gewoond.’

Maar de plek in Alkmaar was tijdelijk, in eerste instantie 5 jaar, dus wist Marjolein dat ze op zoek moest naar een andere plek. ‘En dat wilde ik ook, omdat het mijn droom was een plekje te vinden waar ik de eetbare tuin van mijn dromen kon aanleggen. Dat ging niet in Alkmaar, omdat het tijdelijk was en we geen bomen en struiken mochten planten. Na vijf jaar had ik de lening voor mijn eerste huisje afbetaald en kon ik op zoek gaan naar een eigen stukje grond.’

Lees de volledige blog op TinyFindy:

de volledige blog op TinyFindy

fotocredits: Chiela van Meerwijk

Klein wonen in achtertuinen groeit

LEVEN IN TUINEN dankt haar naam aan het gebruik van tuinen voor woningen, tuinkantoortjes, mantelzorghuisjes en ga zo maar door. Sinds de start van LEVEN IN TUINEN in januari 2013 heb ik veel kleinschalige gebouwtjes bestudeerd en beschreven voor TinyFindy, Klein Wonen Magazine en Bouwtotaal, Serie Slim Ruimtegebruik.  Maar in tuinen stonden ze, tot mijn verbazing, maar zelden. En daar lijkt nu verandering in te komen.

Eerder schreef Marjolein Jonker, van  Marjolein In Het Klein en TinyFindy,  al een blog over de activiteiten van Microwoningen, die een bijdrage willen leveren aan het bewoonbaar maken van onbenutte stukken grond.

Recent heeft Raymond Kool, van Klein wonen Magazine, zich verdiept in verschillende initiatieven in Nederland en zijn bericht is hoopgevend: 'Woningen bouwen op particuliere grond wordt door steeds meer gemeenten mogelijk gemaakt. De regels zijn wel overal anders. Zo mogen in Apeldoorn en Staphorst alleen familieleden daar gebruik van maken. In Epe huurt de gemeente particuliere grond voor statushouders en in Coevorden en Molenlanden zijn de regels soepeler. De belangstelling voor deze manier van wonen is uiteraard groot en dat geldt ook voor het beschikbaar stellen van grond. Het is weer eens wat anders dan het not in my backyard-geklaag!'

Raymond beschrijft verschillende initiatieven en concludeert: 'Er zit schot in het bouwen van tijdelijke woningen op particuliere grond en in steeds meer gemeenten wordt deze mogelijkheid geopperd. De nieuwe Omgevingswet maakt het ook wat gemakkelijker om dit te realiseren, hoewel er nog tal van regeltjes, vergunningen en bezwaarschriften getrotseerd moeten worden.'

Lees het hele artikel op de site van Klein Wonen Magazine:

KLEIN WONEN IN ACHTERTUINEN GROEIT